Oruç ibadeti, İslam’ın beş temel şartından biridir ve belirli kurallar çerçevesinde tutulmalıdır. Oruç süresince yenilip içilmesi yasak olduğu gibi, bazı durumlar da orucun geçerliliğini etkileyebilir. Kusma, oruç tutan bireylerin sıkça karşılaştığı bir durum olup, bunun orucu bozup bozmadığı özellikle Hanefi mezhebi açısından merak edilmektedir. Bu yazımızda, Hanefi mezhebine göre kusmanın oruca etkisini ve hangi durumlarda orucun bozulacağını detaylı bir şekilde ele alıyoruz.
Hanefi Mezhebine Göre Kusmak Orucu Bozar mı?
Hanefi mezhebine göre, kusmanın orucu bozup bozmadığı kişinin bu durumu bilinçli yapıp yapmadığına ve kusmanın miktarına göre değişir. İstem dışı gerçekleşen kusma, orucu bozmazken, kişinin kendi iradesiyle kusması durumunda belirli şartlar söz konusudur. Ayrıca kusmuğun geri yutulması gibi durumlar da orucun geçerliliğini etkileyebilir. Bu yüzden kusmanın oruç üzerindeki etkisini iyi anlamak ve hangi durumların orucu bozduğunu bilmek gerekmektedir.
Kusmanın Oruç Üzerindeki Etkileri
Kusmanın oruca etkisini belirleyen bazı temel kurallar bulunmaktadır. Hanefi fıkhında bu konuya dair farklı hükümler verilmiştir.
İstem Dışı Kusmak
Kişi kendi iradesi dışında, örneğin mide rahatsızlığı veya ani bir refleks sonucu kusarsa, bu durum orucu bozmaz. Hanefi mezhebine göre, istemsiz olarak kusan bir kişi, kusmuğu tekrar yutmadığı sürece orucuna devam edebilir ve orucu geçerli sayılır.
Bilerek Kusmak
Eğer kişi, mide bulantısını tetikleyerek veya parmağını boğazına sokarak bilerek kusarsa, burada orucu bozup bozmama durumu kusmuğun miktarına bağlıdır. Hanefi mezhebine göre, ağız dolusu kusmak ve bunu bilerek yapmak orucu bozar. Ancak, az miktarda kusulursa ve kişi bu kusmuğu yutmazsa oruç bozulmaz.
Kusmuğun Yeniden Yutulması
Eğer bir kişi kusmuğunu tekrar yutarsa, orucu bozulur. Çünkü ağıza gelen bir maddenin bilinçli bir şekilde yutulması, yeme içme kapsamında değerlendirilir. Bu yüzden kusan bir kişi, ağzını temizlemeli ve kusmuğun boğaza gitmemesine dikkat etmelidir.
Oruç Esnasında Kusmaya Dair Hanefi Mezhebine Göre Hükümler
Hanefi mezhebinde kusmanın orucu bozup bozmadığını belirlemek için aşağıdaki temel kurallar dikkate alınır:
Ağız Dolusu Kusmak
Ağız dolusu kusmak, kişinin bilerek yapması durumunda orucu bozar. Ancak istemsiz şekilde ağız dolusu kusulursa oruç bozulmaz.
Az Miktarda Kusmak
Eğer kusma miktarı ağız dolusu değilse ve kişi bunu kendi iradesiyle yapmışsa dahi oruç bozulmaz.
Kusmuğun Yeniden Yutulması
Kusmuk ağıza gelip yutulursa, oruç bozulur. Özellikle ağız dolusu kusup bunu bilinçli şekilde yutan bir kişinin orucu geçersiz hale gelir ve kazası gerekir.
Bilinçsiz Şekilde Kusmak
Mide bulantısı veya sağlık sorunları nedeniyle istemsizce meydana gelen kusma, Hanefi mezhebine göre orucu bozmaz.
Oruç Esnasında Kusma Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Oruç sırasında kusma gerçekleşirse, kişi öncelikle ağzını temizlemeli ve kusmuğun tekrar mideye gitmesini önlemelidir. Eğer kusma bilinçli olarak yapılmışsa ve ağız dolusu olmuşsa, o günün orucu bozulur ve kaza edilmesi gerekir. Ancak istem dışı bir durum söz konusuysa kişi orucuna devam edebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hanefi mezhebine göre kusmanın oruca etkileri hakkında en çok merak edilen sorular ve yanıtları aşağıda yer almaktadır.
Kusmak orucu bozar mı?
Eğer kusma istem dışı gerçekleşmişse oruç bozulmaz. Ancak bilerek ve ağız dolusu kusulursa oruç geçersiz hale gelir ve kazası gerekir.
Kusmuk yutulursa oruç bozulur mu?
Evet, kusmuk ağıza gelip yutulursa oruç bozulur. Çünkü bu, yemek içmek gibi değerlendirilen bir durumdur.
Az miktarda kusmak orucu bozar mı?
Eğer kusma miktarı ağız dolusu değilse ve kişi bunu bilerek yapmışsa dahi oruç bozulmaz. Ancak kusmuk geri yutulursa oruç bozulur.
İstem dışı kusarsam orucum geçerli olur mu?
Evet, istem dışı meydana gelen kusma orucu bozmaz ve kişi orucuna devam edebilir.
Kusunca oruca devam edebilir miyim?
Eğer kusma istem dışı gerçekleşmişse ve kusmuk yutulmamışsa, oruca devam edilebilir. Ancak bilerek ve ağız dolusu kusulmuşsa, o günün orucu bozulur ve kaza edilmesi gerekir.
Oruçlu iken mide bulantısı yaşarsam ne yapmalıyım?
Mide bulantısı yaşarsanız ve istemsiz olarak kusarsanız, orucunuz bozulmaz. Kusmuğun ağzınıza gelip yutulmamasına dikkat etmelisiniz.
Ağız çalkalamak orucu bozar mı?
Hayır, ağız çalkalamak orucu bozmaz. Ancak suyun yutulmamasına özen gösterilmelidir.
