F-35 savaş uçağı, günümüzün en gelişmiş beşinci nesil savaş platformlarından biri olarak savunma sanayisinde büyük önem taşıyor. Hem teknik özellikleri hem de operasyonel yetenekleri ile dikkat çeken bu uçak, maliyetiyle de sürekli gündemde. 2025 yılı itibarıyla F-35 birim maliyeti, üretim adetleri, satın alan ülkelerin anlaşma koşulları ve enflasyon etkileri gibi birçok değişkenle birlikte yeniden değerlendirilmekte.
F-35 Birim Maliyeti Ne Kadar Oldu?
F-35 savaş uçağının birim maliyeti, 2025 itibarıyla uçağın varyantına ve sipariş hacmine göre değişkenlik göstermektedir. F-35A modeli yaklaşık 82 milyon dolardan başlarken, dikey iniş kalkış yapabilen F-35B modeli 110 milyon dolar civarında seyretmektedir. F-35C yani uçak gemisine inebilen varyant ise 100 milyon dolara yaklaşmaktadır. Bu maliyetlere sadece uçak fiyatı değil, bakım, pilot eğitimi ve lojistik destek gibi ek giderler de yansımaktadır.
Maliyetler Neye Göre Değişiyor?
F-35 birim maliyeti, birçok faktöre bağlı olarak farklılık gösterebilir. Üretim adetlerinin artması maliyetleri düşürürken, üretim zincirindeki aksaklıklar ya da ekonomik dalgalanmalar fiyatı artırabiliyor. Ayrıca ülkelerin alım sayısı ve sözleşme türü, birim fiyat üzerinde doğrudan etkili olmaktadır.
Üretim Miktarı Arttıkça Fiyat Düşüyor
Toplu üretim sayesinde parça başına maliyet düşmektedir. ABD’nin yanı sıra diğer ülkelerden gelen yüksek adetli siparişler, birim maliyetlerin daha uygun seviyelere çekilmesini sağlamıştır.
Teknolojik Güncellemeler ve Fiyat Etkisi
F-35’in yazılım ve donanım güncellemeleri de maliyeti etkilemektedir. Yeni radar sistemleri, siber güvenlik önlemleri ve yazılım versiyonları için yapılan her güncelleme toplam maliyeti artırmaktadır.
F-35 Maliyeti Hangi Ülkelerde Ne Kadar?
F-35 satın alan ülkeler, özel anlaşmalar ve yerel üretim katkıları sayesinde farklı birim maliyetlerle karşı karşıya kalmaktadır. Örneğin, ABD iç piyasasında F-35A modeli yaklaşık 82 milyon dolara satılırken, bu fiyat NATO dışındaki ülkelere teknoloji transferi ve destek hizmetleri nedeniyle 90-100 milyon dolar arasında değişebilir.
Türkiye’nin Programdan Çekilmesinin Etkileri
Türkiye, 2021 yılında F-35 programından çıkarıldıktan sonra bu platformun maliyet yapısı değişti. Türkiye’de üretilecek bazı parçaların başka tedarikçilerden sağlanması fiyatlara yukarı yönlü baskı uygulamıştır.
F-35 Satın Alma ve İşletme Maliyeti
Bir F-35 savaş uçağını satın almakla birlikte, işletme maliyetleri de büyük önem taşır. F-35A için saatlik uçuş maliyeti yaklaşık 36 bin dolar olarak hesaplanmaktadır. Bu değer, bakım, yakıt, personel ve yedek parça giderlerini kapsamaktadır.
Uçuş Başına Maliyet Ne Kadar?
Ortalama bir görev uçuşunda 1.5 saat havada kalan F-35 için görev başı maliyet yaklaşık 54 bin dolardır. Bu maliyet zamanla daha fazla bakım gereksinimi doğdukça artabilmektedir.
Yıllık İşletme Giderleri
Bir F-35’in yıllık ortalama işletme gideri 7–10 milyon dolar arasında değişmektedir. Bu rakam, uçağın görev sayısı, görev yoğunluğu ve bakım koşullarına göre farklılık gösterebilir.
2025 F-35 Maliyet Dağılımı
Aşağıdaki tabloda 2025 yılı itibarıyla F-35 modellerinin ortalama maliyet dağılımı yer almaktadır:
| F-35 Modeli | Ortalama Birim Fiyat (USD) | Uçuş Başına Maliyet | Yıllık İşletme Gideri |
|---|---|---|---|
| F-35A | 82 milyon | 54 bin | 7 milyon |
| F-35B | 110 milyon | 65 bin | 9 milyon |
| F-35C | 100 milyon | 60 bin | 8 milyon |
Bu tablo, F-35 birim maliyetlerinin model farklarına göre nasıl çeşitlendiğini açıkça ortaya koymaktadır.
F-35 Projesine Katılan Ülkeler ve Etkileri
F-35 programında yer alan ülkeler, uçak üretimine doğrudan katkı sunarak fiyat avantajı elde etmektedir. Bu durum, Türkiye gibi programdan çıkarılan ülkelerin dezavantajlı konuma düşmesine neden olmuştur. Programda kalan ülkeler, hem teknolojik erişim hem de uzun vadeli maliyet avantajı açısından ön plana çıkmaktadır.
Japonya ve Güney Kore’nin Artan Talepleri
2025 itibarıyla Japonya ve Güney Kore, F-35 tedarikini artıran ülkeler arasında yer alıyor. Bu ülkeler, Çin tehdidine karşı hava gücünü modernize etmek amacıyla F-35 tercih etmektedir. Bu artan talep, üretici firmaların kapasitesini zorlamakta ve sipariş teslim sürelerini uzatmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “F-35 Birim Maliyeti 2025” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
F-35 birim maliyeti 2025 yılında ne kadar?
2025 yılında F-35A modeli yaklaşık 82 milyon dolar, F-35B modeli 110 milyon dolar, F-35C modeli ise 100 milyon dolardır.
F-35 satın almak ne kadar tutar?
Sadece uçağın fiyatı değil, bakım, eğitim ve lojistik desteğiyle birlikte toplam maliyet 130 milyon doları bulabilir.
F-35’in uçuş saati maliyeti nedir?
F-35A modelinin ortalama uçuş saati maliyeti 36 bin dolardır.
F-35 yıllık bakım masrafı ne kadar?
Yıllık ortalama işletme maliyeti modeline göre 7 ile 10 milyon dolar arasında değişmektedir.
Hangi ülkeler F-35 kullanıyor?
ABD, Birleşik Krallık, İsrail, Japonya, Güney Kore, Avustralya ve İtalya gibi ülkeler F-35’i aktif olarak kullanmaktadır.
F-35 programında Türkiye neden yer almıyor?
Türkiye, S-400 savunma sistemi alımı nedeniyle 2021 yılında F-35 programından çıkarılmıştır.
F-35’in en pahalı modeli hangisidir?
F-35B modeli dikey iniş-kalkış özelliği nedeniyle en pahalı modeldir ve 110 milyon dolara kadar çıkmaktadır.
F-35 almak isteyen ülke kaç yıl bekliyor?
Sipariş yoğunluğu nedeniyle teslimat süresi ortalama 3–5 yıl arasında değişebilmektedir.
