Atık yönetimi konusunda giderek artan ihtiyaç, atık yakma tesislerinin önemini 2025 yılında daha da artırmıştır. Gelişen teknolojiyle birlikte hem şehir atıkları hem de endüstriyel atıkların bertaraf edilmesinde etkili bir çözüm sunan atık yakma tesisleri, yatırım maliyeti ve işletme giderleri açısından dikkatle planlanması gereken projelerdir. Bu yazıda atık yakma tesisi kurulum maliyetini etkileyen unsurlar, yatırım kalemleri, işletme maliyetleri ve 2025 yılına ait güncel maliyet aralıkları detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Atık Yakma Tesisi Kurulumu Nedir?
Atık yakma tesisi, evsel ve endüstriyel atıkların yüksek sıcaklıkta yakılarak hacminin azaltıldığı ve enerji elde edildiği entegre sistemlerdir. Modern tesisler sadece yakma değil, aynı zamanda enerji üretimi, baca gazı arıtımı ve kül yönetimi gibi süreçleri de barındırır. Bu nedenle yatırımın boyutu, hedeflenen kapasiteye ve entegre sistemlerin çeşitliliğine göre şekillenir.
Atık Yakma Tesisi Maliyeti Neye Göre Değişir?
Tesis maliyeti, kapasite, teknoloji türü, lokasyon, kullanılan filtre sistemleri ve enerji geri kazanım modülleri gibi birçok değişkene bağlı olarak farklılık gösterir. 2025 yılında, çevre mevzuatlarındaki güncellemeler de ek maliyetlere neden olmuştur.
Tesisin Kurulu Gücü
Tesisin saatlik atık işleme kapasitesi, hem ekipman büyüklüğünü hem de gerekli altyapı yatırımlarını belirler. Küçük ölçekli tesisler 100–200 ton/gün kapasitedeyken, büyük ölçekli entegre tesisler 1000 ton/gün seviyesine ulaşabilir.
Kullanılan Yakma Teknolojisi
Rötorlu fırın, akışkan yatak veya ızgaralı sistem gibi farklı yakma teknolojileri arasında maliyet farkı oluşur. Çevreye duyarlı ve enerji geri kazanımlı sistemler daha yüksek yatırım maliyeti gerektirir.
Çevre Koruma Sistemleri
2025 yılında yürürlüğe giren yeni emisyon standartlarına uyum için gelişmiş filtreleme ve baca gazı arıtma sistemleri zorunlu hale gelmiştir. Bu da kurulum maliyetine %15-20 oranında artış getirmiştir.
Enerji Geri Kazanım Modülü
Enerji geri kazanımı sağlayan türbin sistemlerinin entegre edilmesi, ilk yatırım maliyetini artırsa da uzun vadeli işletme giderlerini düşürür ve projeyi ekonomik hale getirir.
2025 Yılı Güncel Kurulum Maliyeti Aralıkları
Aşağıda atık yakma tesislerinin kapasiteye göre 2025 yılı ortalama kurulum maliyet aralıkları sunulmuştur.
Farklı Kapasitelere Göre 2025 Yılı Maliyet Dağılımı
| Kapasite (ton/gün) | Tesis Türü | Ortalama Kurulum Maliyeti (₺) |
|---|---|---|
| 100 | Temel Sistem | 80.000.000 – 110.000.000 |
| 300 | Enerji Geri Kazanımlı | 200.000.000 – 260.000.000 |
| 500 | Entegre Sistem | 350.000.000 – 450.000.000 |
| 1000 | Full Otomasyonlu | 700.000.000 – 900.000.000 |
Tabloda görüldüğü üzere kapasite ve entegre sistem çeşitliliği arttıkça kurulum maliyeti katlanarak yükselmektedir. Özellikle enerji geri kazanımı ve çevre mevzuatlarına tam uyum sağlayan sistemler daha yüksek yatırım gerektirir ancak uzun vadeli sürdürülebilirlik açısından daha avantajlıdır.
Atık Yakma Tesisinin İşletme Giderleri Nelerdir?
Kurulum kadar işletme maliyetleri de yatırım kararında belirleyici olur. 2025 yılı itibarıyla personel, bakım, enerji ve çevre izni giderleri en büyük kalemleri oluşturur.
İşletme Giderlerinde En Büyük Kalemler
- Enerji tüketimi (yakma ve baca sistemleri)
- Filtre değişimleri ve baca temizliği
- Personel maaşları ve vardiya düzeni
- Atık külü bertaraf ücretleri
- Yıllık lisans ve denetim giderleri
Ortalama İşletme Maliyeti
Orta ölçekli bir tesisin yıllık işletme gideri 25–40 milyon TL arasında değişmektedir. Bu gider, özellikle enerji geri kazanımı sağlayan sistemlerde önemli ölçüde dengelenebilir.
Yatırım Geri Dönüş Süresi Ne Kadardır?
Yatırım geri dönüş süresi, enerji satışı, karbon kredisi gelirleri ve atık bertaraf ücretlerine bağlı olarak 7–12 yıl arasında değişmektedir.
Enerji Satışı Getirisi
Üretilen ısı veya elektrik, sanayi tesislerine satılarak hem çevresel hem de ekonomik katkı sağlanabilir. 2025 yılında megavat saat başına satış fiyatı ortalama 2.400 TL civarındadır.
Atık Bertaraf Ücreti
Belediyeler ve özel sektör, atıkların bertarafı için ton başına 600–1.000 TL arasında ödeme yapmaktadır. Bu da gelir kalemleri arasında önemli bir yer tutar.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Atık Yakma Tesisi Maliyeti 2025” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Atık yakma tesisi kurmak için izin gerekiyor mu?
Evet, çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporu ve lisanslar alınmadan kurulum yapılamaz.
Kurulum süresi ne kadar sürer?
Ortalama 14–18 ay sürmektedir. Arazi tahsisi ve izin süreçleri bu süreyi etkileyebilir.
Karbon kredisi geliri elde edilebilir mi?
Evet, uluslararası karbon piyasalarına kayıtlı tesisler emisyon azaltımı üzerinden gelir sağlayabilir.
Tesislerin ekonomik ömrü kaç yıldır?
Bakım ve modernizasyonla birlikte 25–30 yıl arası verimli şekilde çalışabilir.
Yakma işlemi çevreye zararlı mı?
Gelişmiş filtreleme sistemleriyle emisyonlar minimum seviyeye indirgenir. Yeni nesil tesisler çevreye uyumlu şekilde çalışır.
Hangi atıklar yakılabilir?
Evsel katı atıklar, tehlikesiz sanayi atıkları ve çamur gibi malzemeler yakılabilir. Tehlikeli atıklar için özel izin ve sistem gerekir.
Belediyeler bu yatırımı nasıl finanse ediyor?
Kamu-özel iş birliği, dış kredi ve AB fonları gibi kaynaklar en çok kullanılan finansman araçlarıdır.
